آموزش خط فرمان لینوکس - قسمت سوم

سلام. با قسمت سوم آموزش خط فرمان لینوکس در خدمتتون هستم؛

تا اینجا شما دانستید که چگونه باید از یک فهرست در‌حال‌کار به یک فهرست دیگر بروید. ما قصد داریم در داخل سیستم لینوکس خودمان گشت و گذار کنیم و در طول این گشت و گذار خیلی چیز‌ها را یاد بگیریم. اما قبل از شروع بهتر است راجع به بعضی ابزار‌های دم دستی و مورد نیاز صحبت کنیم:

• کمی بیشتر راجع به دستور ls
• دستور less برای مشاهده‌ی فایل‌ها
• دستور file برای دسته‌بندی محتویات فایل‌ها

دستور ls

دستور ls برای لیست کردن محتویات فهرست‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. شاید این دستور پر استفاده‌ترین دستور لینوکس باشد. این دستور به روش‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اینجا چند مثال را می‌بینید:

مثال‌هایی از دستور ls

 

دستور	نتیجه
ls	فایل‌ها را در فهرست در‌حال‌کار جاری لیست می‌کند.
ls /bin	فایل‌های موجود در فهرست bin/ را لیست می‌کند.
ls -l	فایل‌های موجود در فهرست جاری را به فرمت طولانی؟! (long) با اطلاعات کامل‌تر راجع به آنها لیست می‌کند.
ls -l /etc /bin	فایل‌های موجود در فهرست‌های etc/ و bin/ را به فرمت طولانی لیست می‌کند.
ls -la ..	همه‌ی فایل‌های فهرست والد فهرست جاری را (از جمله فایل‌هایی که نام آنها با نقطه آغاز شده است و مخفی محسوب می‌شوند (قسمت قبل را ببینید))، به فرمت طولانی نمایش می‌دهد.

این مثال‌ها یک نکته‌ی مهم را نیز در مورد دستورات لینوکسی روشن می‌کنند و آن، اینکه، بیشتر دستورات لینوکس به فرمت زیر نوشته می‌شوند:

command -options arguments

که در آن commnad نام دستور، options- یک یا چند دستکاری در چگونگی رفتار دستور و arguments یک یا دو «چیز» کا دستور با آنها کار می‌کند هستند. در مورد ls، ما می‌بینیم که ls نام دستور است و می‌تواند یک یا چند option مانند a- و l- و یا la- داشته باشد و با یک یا چند فهرست کار کند.

یک نگاه عمیق‌تر به فرمت طولانی

اگر شما از l- با دستور ls استفاده کنید، یک لیست فایل حاوی اطلاعات ارزشمند در مورد فایل‌های لیست شده خواهید دید. در اینجا یک مثال را می‌بینیم:

-rw------- 1 bshotts bshotts 576 Apr 17 1998 weather.txt

drwxr-xr-x 6 bshotts bshotts 1024 Oct 9 1999 web_page

-rw-rw-r-- 1 bshotts bshotts 276480 Feb 11 20:41 web_site.tar

-rw------- 1 bshotts bshotts 5743 Dec 16 1998 xmas_file.txt

---------- ------- ------- -------- ------------ -------------

 | | | | | |

 | | | | | File Name

 | | | | |

 | | | | +--- Modification Time

 | | | |

 | | | +------------- Size (in bytes)

 | | |

 | | +----------------------- Group

 | |

 | +-------------------------------- Owner

 |

 +---------------------------------------------- File Permissions

File Name

اسم فایل یا فهرست

Modification time

آخرین زمانی که فایل دستکاری شده است. اگر آخرین دستکاری قبل‌تر از ۶ ماه قبل باشد، تاریخ و سال نمایش داده می‌شوند، در غیر این صورت، زمان در روز نمایش داده می‌شود.

Size

اندازه‌ی فایل به بایت

Group

نام گروهی که اجازه‌ی دسترسی به فایل را علاوه بر دارنده‌ی (صاحب) فایل دارند. (بیشتر توضیح خواهم داد)

Owner

اسم کاربری که آن فایل برای اوست و دارنده‌ی فایل محسوب می‌شود. (لزوما سازنده‌ی فایل نیست. برای مثال مدیر سیستم می‌تواند فایل‌های همه‌ی کاربران را صاحب شود :دی)

File permissions

یک نمایش از اجازه‌ی دسترسی به فایل‌ها. کاراکتر اول نوع فایل می‌باشد. یک «-» نشانگر یک فایل معمولی است. یک «d» نشانه‌ی یک فهرست. مجموعه‌ی سه‌ کاراکتری دوم، اجازه‌ی خواندن، نوشتن و اجرا را برای دارنده‌ی فایل نمایش می‌دهد. سه‌تای بعدی همین دسترسی‌ها برای گروه مربوط به فایل هستند (یک گروه از کاربران که توسط سازنده یا دارنده‌ی فایل یا مدیر سیستم مشخص شده‌اند) و سه‌تای آخری نیز دسترسی‌های سه‌گانه برای افراد دیگر (جز دارنده و گروه) است.

دستور less

less برنامه‌ای است که به شما اجازه‌ی دیدن فایل‌های متنی را می‌دهد. این برنامه بسیار پرکاربرد و دم‌دستی است زیرا بسیاری از فایل‌های تنظیمات در لینوکس متنی و قابل‌خواندن توسط انسان یا اصطلاحا human readable هستند.

اجرای برنامه‌ی less بسیار ساده است:

less text_file

که فایل text_file را نمایش می‌دهد.

کنترل کردن less

وقتی less اجرا می‌شود در هر لحظه یک صفحه را نمایش می‌دهد. برای حرکت بین صفحات می‌توان از کلید‌های Page Up و Page Down استفاده کرد. برای خروج از less، دکمه‌ی q را بزنید. در زیر لیستی از دستورات less را می‌بینید:

 

دستور	عملکرد
Page Up or b	یک صفحه به عقب بر‌می‌گردد.
Page Down or space	یک صفحه به جلو می‌رود.
G	به انتهای فایل متنی می‌رود.
1G	به ابتدای فایل متنی می‌رود.
/characters	متن را به سمت جلو برای یافتن حضور کاراکتر‌های مشخص شده جستجو می‌کند.
n	جستجوی قبلی را تکرار می‌کند.
q	خروج

دستور فایل

وقتی در سیستم لینوکس خود سرگردان هستید، مفید است که قبل از مشاهده‌ی فایل تشخیص دهید که نوع آن چیست. اینجاست که دستور file مورد استفاده قرار می‌گیرد. file، یک فایل را آزمایش می‌کند تا تشخیص دهد نوع آن چیست. به صورت زیر:

file name_of_file

برنامه‌ی فایل بسیاری از فایل‌ها را می‌شناسد، مانند آنچه در زیر آمده است:

 

نوع فایل	توضیح	به صورت متنی قابل نمایش است؟
ASCII text	فایل متنی با کدینگ ASCII	بله
Bourne-Again shell script text	یک اسکریپت bash. راجع به آن در آینده زیاد خواهید شنید.	بله
ELF 32-bit LSB core file	یک فایل زباله یا dump. وقتی یک برنامه crash می‌کند، آن را تولید می‌کند.	خیر
ELF 32-bit LSB executable	یک برنامه‌ی قابل اجرای دودویی یا An executable binary program	خیر
ELF 32-bit LSB shared object	یک کتابخانه‌ی به اشتراک گذاشته شده (A shared library)	خیر
GNU tar archive	یک نوع از فایل آرشیو که اغلب فشرده نیز هست. یک روش برای ذخیره‌ی گروهی فایل‌ها	خیر. از دستور tar tvf برای دیدن لیست آن استفاده کنید.
gzip compressed data	یک آرشیو فشرده شده با gzip	خیر
HTML document text	یک صفحه‌ی وب	بله
JPEG image data	یک تصویر فشرده‌شده به فرمت JPEG	خیر
PostScript document text	یک فایل پست‌اسکریپت PostScript	بله
RPM	یک آرشیو مدیریت بسته‌ی شرکت Red Hat	خیر. از rpm -q برای آزمودن محتویات استفاده کنید.
Zip archive data	یک فایل فشرده شده توسط zip	خیر

با اینکه ابتدا ممکن است به نظر برسد که تعداد فایل‌هایی که به صورت متنی نمایش داده‌می‌شوند کم است، بعد‌ها متوجه می‌شوید که اصلا این‌طور نیست و بسیاری از تنظیمات را به صورت متنی دستکاری می‌کنید. بسیاری از امکانات پیشرفته‌ی سیستم عامل توسط اسکریپت‌های شل انجام می‌شوند و همه‌ی اینها به این معنی است که: در لینوکس هیچ چیز پنهان نیست!

=-=-=-=-=
Powered by Blogilo